دکتر علیرضا عسکری فارس شناسی از دیار چاهورز لامرد
در راستای بزرگداشت اهالی قلم شهرستان لامرد، تنی چند از نویسندگاه، شاعران، باستان شناسان شهرستان لامرد به قلم محمد هنرپیشه رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی لامرد بهه جامعه فرهنگی فارس معرفی می گردند.
بیوگرافی و زندگینامه: علیرضا عسکری چاوردی فرزند حسین در یکم فروردین ماه 1355 در روستای چاه ورز درخانواده ای کاملاً با نبوغ علمی متولد شد. تحصیلات ابتدائی را در مدرسه شهید توانا ، راهنمائی را در مدرسه شهید دستغیب چاهورز با موفقیت طی سالهای 1361 لغایت 1368 سپری نمود. دوره دبیرستان در دبیرستان های بیرم، لار و جهرم را گذراند از سال 1373 لغایت 1377 در دانشگاه تهران لیسانس باستان شناسی و تاریخ هنر را با کسب رتبه سوم به اتمام رسانید. در همین دانشگاه کارشناسی ارشد را با عنوان پایان نامه: بررسی باستان شناختی مراحل سکونتی شهرستان لامرد فارس با کسب نمره 20 سپری نمود و سرانجام دوره دکتری در سال 1385 لغایت 1389را در دانشگاه تربیت مدرس با موفقیت و به عنوان رتبه نخست به پایان رسانید.
ایشان طی سالهای 1384 لغایت 1386 به عنوان معاون پژوهشی پژوهشکده باستان شناسی و از سال 1389 به عنوان استادیار بخش تاریخ و باستان شناسی دانشگاه شیراز مشغول به فعالیت شد.
وی از1374 تا 1377 بعنوان عضو هیات تحریریه نشریه باستان پژوهی، دانشگاه تهران مشغول به فعالیت بوده اند. در سال 1381 مدیریت گروه رشته باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت فارس را بر عهده داشتند. ایشان با پذیرفتن مسئولیت گروه باستان شناسی بنیاد پارسه- پاسارگاد، تخت جمشید و مدیر داخلی کارنامه بنیاد پارسه- پاسارگاد، تخت جمشید از سال 1381 تا 1383 خدمات بسیار ارزنده به جامعه باستان شناسی فارس ارائه نمودند.این چهره ممتاز در سالهای 1385 لغایت 1387 معاون پژوهشی پژوهشکده باستان شناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی کشور را عهده دار شده و با حفظ سمت در معاونت سردبیر مجله باستان شناسی و پژوهش های میان رشته ای. مجله مشترک بین موزه ملی ایران باستان و جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران فعالیت نمودند.
این ایران شناس در بخش های مختلف کشور کاوش های باستان شناسی متعددی انجام داده است اما از همان ابتدا با علاقه ویژه به استان فارس، تمام برنامه های مطالعاتی خود را به استان فارس اختصاص داد. به همین دلیل باستان شناسان وی را به عنوان فارس شناس می شناسند. ایشان سرپرستی پروژه های مطالعاتی متعددی را در استان فارس عهده دار بوده که مهم ترین آنها پروژه بزرگ مطالعات شهر پارسه تخت جمشید که همراه با گروه ایتالیایی پروفسور پی یر فرانچسکو کالیری به صورت مشترک انجام گرفت. تل تخت پاسارگاد، تنگ بلاغی، کاخ سروستان را کاوش کرده است. کانال های زیر زمینی تخت جمشید به سرپرستی دکتر عسکری انجام شد. هم اکنون نیز پروژه باستان شناسی منطقه ممسنی به سرپرستی مشترک دکتری عسکری و پروفسور دانیل پاتس از دانشگاه سیدنی انجام می شود. همچنین ایشان شهرستان های لامرد، مُهر، گاوبندی، کاریان لارستان، دشت شیراز، دشت نورآباد ممسنی، و قلعه اژدها پیکر لارستان را بررسی باستان شناسی انجام داده اند.
دکتر علیرضا عسکری در دانشگاههای مختلف دنیا سخنرانی های علمی متعددی انجام داده است: مثل سخنرانی در دانشگاههای کالیفرنیا آمریکا، همایش ایرانشناسی وین، دانشگاه بولونیا ایتالیا، دانشگاه دورهام انگلستان، و به همین نسبت در همایش ها و کنفرانس های متعدد داخلی در داخل کشور حضور داشته اند.
این باستان شناس با چاپ و انتشار دهها مقاله و سخنرانی در مجامع مختلف بین المللی به عنوان چهره ای شناخته شده در سطح ملی و بین المللی به عنوان ایرانشناسی معتبر مطرح است و همواره تلاش دارد تا هویت تاریخی ایرانیان را به ویژه در خاستگاه تاریخی و قلب تمدنی ایران زمین در فارس زنده و پویا نگه دارد.
آثار و تالیفات:
از این چهره ممتاز در حوزه باستان شناسی آثار متعدد انتشار یافته که در این مقال به دو مجموعه ، الف: کتابها و ب: مقالات، کاوشها و پژوهشهای میدانی و سخنرانیها اشاره خواهیم داشت.
الف کتابها:
- کتاب شناسی نوروز
این کتاب با هدف ثبت جهانی نوروز تهیه و تدوین شد. در این کتاب منابع کتابشناسی نوروز از منابع معتبر تاریخی دوره اسلامی، نسخه های خطی و تمام منابع اطلاعاتی در داخل و خارج از کشور فهرست شده است. بیش از هزار مقاله و کتاب چاپی و خطی در این کتاب شناسی مطرح شده است. در واقع نوروز از دیدگاههای مختلف نجومی، جشن های نوروز، آئین نوروز، روز های نوروز، نوروز در کشورهای مختلف و علما و اندیشمندانی که در ارتباط با نوروز مطالبی منتشر کرده اند در این کتاب معرفی شده است. این کتاب همچنین بعنوان یکی از منابع معتبر در خصوص نوروز به عنوان یک نماد و سمبل معنوی ایرانیان در تاریخ جهان مطرح شده است.
- کتابنامه باستان شناسی فارس
این کتاب هر 5 سال یکبار با هدف شناخت جامع از مطالعات باستان شناسی فارس منتشر می شود. در این کتاب تمام منابع باستان شناسی استان فارس در مجلات مختلف داخلی و خارجی معرفی شده است. در واقع نتایج تحقیقات باستان شناسی دانشگاههای اروپائی، آمریکائی و آسیائی که در حوزه استان فارس به زبان های انگلیسی، فرانسه، و فارسی منتشر شده در این کتاب نگارش شده است. نتایج تحقیقات هفتاد سال باستان شناسی از نخستین کاوش های باستان شناسی دانشگاه شیکاگو تا فعالیت های مختلف باستان شناسی دهه های 1310 تا 1380 در این کتاب معرفی شده است. این کتاب یکی منابع مهم باستان شناسی استان فارس محسوب می شود و نقش بسزائی در شناخت چگونگی میزان تولید علم باستان شناسی در استان فارس دارد. در واقع، انتشار نتایج پژوهش های باستان شناسی دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی در مورد حوزه تمدنی ناحیه فارس می تواند گام مؤثری در تحول دانش باستان شناسی ناحیه فارس و اندیشه آکادمیک پژوهشگران به ویژه در زمینه تأسیس و توسعه مراکز پژوهشی و آموزشی در این استان محسوب شود. این کتاب توسط انتشارات کازرونیه در 206 صفحه در تهران به چاپ رسیده است.
3. سکونتگاه‌هایی روستایی از دوره‌های هخامنشی و فراهخامنشی: محوطه 76 و 77 تنگ بلاغی، پاسارگاد
با موضوع مسکن روستایی، توسط انتشارات هم پا دانشگاه هنر شیراز در سال 1394 به چاپ رسیده است.
4. پژوهشهای باستان‌شناسی تل اسپید، فارس
با موضوع تل اسپید – حفاری های باستان شناسی شهرستان ممسنی فارس، توسط انتشارات هم پا در سال 1393 به چاپ رسیده است.
5. پژوهشهای باستان‌شناسی کرانه‌های خلیج فارس شهرستان‌های لامرد و مهر، فارس
با موضوع محوطه های تاریخی لامرد و مُهرتوسط انتشارات سبحان نور در سال 1392 به چاپ رسیده است.
6. پژوهشهای دوره هخامنشی و فراهخامنشی منطقه غرب و شمال غرب فارس (ممسنی)
با موضوع محوطه های تاریخی استان فارس شهرستان ممسنی توسط انتشارات هم پا در سال 1392 به چاپ رسیده است.
7. کتاب برهم کنش جوامع منطقه ای فارس وخلیج فارس دراواخرهزاره سوم و اوایل هزاره دوم قبل از میلاد: به استناد پژوهش های باستان شناختی
موضوع این کتاب پژوهش های باستان شناسی این باستان شناس می باشد که توسط انتشارات دانشگاه شیراز به چاپ رسیده است.
ب: مقالات، کاوشها و پژوهشهای میدانی و سخنرانیها
از این چهره ممتاز در حوزه میراث فرهنگی، 48 مقاله فارسی و انگلیسی که اکثر آنها با موضوع بررسی باستان شناسی استان فارس می باشد، به چاپ رسیده است. ارائه این مقالات در فاصله زمانی سالهای 1376 تا 1390، ایشان را به چهره ای شناخته شده در سطح ملی و بین المللی و به عنوان ایرانشناسی معتبر مطرح نموده است. بدلیل علاقه این باستان شناس به استان فارس، اکثر کاوشها و پژوهش های میدانی ایشان در حوزه این استان انجام گرفته است.
برترین و مهم ترین کاوشهای این باستان شناس را میتوان در پروژه بزرگ مطالعات شهر پارسه تخت جمشید که همراه با گروه ایتالیایی پروفسور پی یر فرانچسکو کالیری (تیم مشترک دانشگاه بولونیا ایتالیا) انجام گرفت، جستجو کرد علاوه بر حوزه استان فارس، ایشان در شهرهای تهران، قزوین، کرمان، آذربایجان، بررسی باستان شناسی داشته است.
این شخصیت برجسته دیارمان با ایراد سخنرانی پیرامون بررسی های باستان شناسی در حوزه استان فارس، توانسته در اکثر همایشهای ملی خوش بدرخشد.
در پایان برای این پژوهشگروباستان شناس ،آرزوی موفقیت و خلق آثار بیشتر در حوزه باستان شناسی و برای پژوهشگران بهره گیری از این همه تلاش را از خداوند متعال خواستاریم.
