هفته سعدی؛ عبدالعلی دستغیب: زبان فارسی را با ملاک‌های جدید هنری بازسازی کنیم

چهارمین شب رویداد بر خوان دوست با سخنرانی استاد عبدالعلی دستغیب با عنوان سعدی در قلمرو ادبیات فارسی ادامه پیدا کرد.

عبدالعلی دستغیب در این رویداد گفت:

خوانش سعدی نه برای این است که به ما اخلاقیات بیاموزد بلکه کار ما باید این باشد آنچه کشف کرده را دوباره کشف کنیم و زبان فارسی را با ملاک های جدید هنری بازسازی کنیم.

اولین قدم برای شناخت دوباره سعدی این است که باید او را به عنوان معلم اخلاق کنار بگذاریم و قبول کنیم که سعدی بیش از هر چیز شاعر است و نخستین کار شاعر تبدیل رنج زندگی به شادی است.

کلام، بزرگترین سرمایه شاعر است؛ کلام؛ تنها راه ارتباطی سعدی با ما و دیگران است.

استفاده سعدی از قوه خیال مهمترین بخش آثار او را تشکیل می دهد‌.

دیگر سخنران شب چهارم از آیین بزرگداشت سعدی شیرازی دکتر نصرالله پورجوادی استاد دانشگاه و عرفان پژوه معاصر بود. وی در سخنان خود به بررسی فلسفه اخلاقی سعدی در بیت «بنی آدم اعضای یکدیگرند» پرداخت و همچنین به مساله مطرح شده پیرامون خوانش صحیح این بیت اشاره کرد و گفت:این بیت از معروفترین ابیات شاعر شیراز است به دو دلیل یک این که بیانگر اصلی اخلاقی است که در همه اعصار و همه جوامع می تواند نافذ باشد و احکامی اخلاقی برای همه انسانها بر اساس آن بنا شود دلیل دیگر معروفیت آن بحث هایی است که طی دهه های گذشته در مورد خوانش صحیح مصراع اول مطرح شده و پرسش مطرح شده این بوده که آیا این مصرع باید به همین صورت باشد یا به صورت بنی آدم اعضای یک پیکرند.وی در ادامه با اشاره به نظریات افراد گوناگون پیرامون این دو خوانش گفت: به نظر لفظ «یکدیگر» جامع تر و درست تر باشد چرا که در متونی که از عهد جدید و نامه های پولوس نویسنده رومی نیز بر این اصطلاح صحه می گذارد که پیش از سعدی نیز این لفظ در عهد جدید به کار گرفته شده است آنجا که پولوس در جایی می گوید که ما همه اعضای یک بدن هستیم و آن بدن مسیح است در حالی که نشانی از لفظ یک پیکر دیده نمی شود و دلیل دوم اینکه در همه نسخه های خطی گلستان به همین صورت«یکدیگر» آمده است. دکتر پورجوادی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به بینش سعدی و استفاده او از این اصل اخلاقی که رابطه انسانها رابطه ای متقابل است. اگرچه پس از پولوس و متون عهد جدید شخصی به نام یحیی بن عدی که فیلسوفی مقیم بغداد بوده است نیز از این عبارت پولوس استفاده کرده و به جای این که همانند او فقط مومنان را اعضایی بداند در بدن مسیح، می گوید همه انسانها نه تنها مومنان مسیحی برای رسیدن به کمال انسانیت باید همدیگر را دوست داشته باشد و به یکدیگر آزار نرسانند، این اندیشه را در میان عرفا و صوفیان مسلمان هم مشاهده می کنیم کسانی که آرا و سخنانشان می توانسته در اخلاق سعدی تاثیر گذاشته باشد. دکتر پورجوادی با بیان این که سعدی از این اصل نه تنها در گلستان بلکه در بوستان نیز استفاده می کند گفت:سعدی در توصیه های اخلاقی خویش به پیغمبر یا قرآن استناد نمی کند البته مثال می آورد اما آن حکمی که در نظر دارد همان چیزی است که در واقع عین القضات آن را مکافات عمل می داند و جنبه فلسفی به قضیه می دهد و این اصلی که به آن پایبند است و بر اساس آن اندرزهای اخلاقی خود را در گلستان و بوستان بیان می‌کند بر اساس همین دو بیت است.